ဝိသုဒိၶမဂ္မွာ ျပထားတဲ့ ဥပမာေလးတစ္ခုက ေရေျမာင္းေလးတစ္ခုရဲ႕ ဟိုဘက္ကို ခုန္ကူးခ်င္တဲ့သူဟာ ဒီဘက္ကမ္းမွာရွိတဲ့ သစ္ပင္ကို ႀကိဳးေလးခ်ည္ထားတယ္၊ သစ္ကိုင္းကို ႀကိဳးေလးနဲ႔ ခ်ည္ထားၿပီး အဲဒီႀကိဳးေလးကို တြဲေလာင္းခိုၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ကမ္းက ဟိုဘက္ကမ္းကို ခုန္တာ၊ ႀကိဳးဆြဲၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ကမ္းကို ခုန္တာ၊ ဟိုဘက္ကမ္းလည္း အေျခခ်မိေရာ ႀကိဳးကို ကိုင္ထားေသးလား၊ လႊတ္လိုက္တာ။ ကိုင္ထားရင္ ဒီဘက္ျပန္ေရာက္လာမွာ ေပါ့ေနာ္။
ႀကိဳးကိုလႊတ္လိုက္တယ္ဆိုတာ သခၤါရအာ႐ံုကို စိတ္ကမတြယ္ေတာ့ဘူး လႊတ္ပစ္လုိက္တယ္၊ သခၤါရမရွိတဲ့ အာ႐ံုကိုဆြဲကိုင္လုိက္တယ္။ အဲဒီအာ႐ံုက ဘာတုန္းဆိုေတာ့ နိဗၺာန္ပဲတဲ့၊ ဒီလိုဆိုလိုတယ္၊ အကယ္၍သာ သခၤါရအာ႐ံုေပၚမွာ ဆက္ၿမဲေနမယ္ဆိုရင္ “ထိုနည္း၎ ထိုနည္း၎”ဆိုတဲ့အတိုင္းပဲ ေနမွာပဲေနာ္။ ဒီဘက္ပဲ ဆက္ျဖစ္ေနမွာ၊ သခၤါရအာ႐ံုကို လႊတ္လိုက္တယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔ အာ႐ံုေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားတာ၊ သခၤါရေတြ မရွိတဲ့ အာ႐ံု၊ သခၤါရကင္းတဲ့ အာ႐ံု၊ သခၤါရ ေတြ ဆိတ္သုဥ္းသြားတဲ့ အာ႐ံုကို အာ႐ံုျပဳၿပီးေတာ့ ေသတာပတၱိမဂ္စိတ္ေလး ေပၚလိုက္တာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ သံသယနဲ႔ အျမင္မွားမႈဆိုတဲ့ ဒိ႒ိနဲ႔ ဝိစိကစာၦ ကြားသြားတယ္၊ က်န္တဲ့ ကိေလသာေတြလည္း အားနည္းသြားတယ္။
အဲဒီကေန ဝိပႆနာဉာဏ္ကို တိုးျမွင့္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ သကဒါဂါမိမဂ္ ဆိုတာ ေပၚလာတယ္၊ ေနာက္တစ္ခါ တိုးျမွင့္ၿပီးေတာ့ ထပ္က်င့္လိုက္တဲ့အခါ က်င့္တာေတာ့ ဒီအတိုင္းပဲ ဒီလမ္းစဥ္ကပဲ သူထ ထပ္ျမွင့္တာ၊ အရည္အေသြးေတြ ထပ္ထပ္ျမွင့္တာ တစ္ခါနဲ႔ တစ္ခါ မတူဘူး၊ တစ္ႀကိမ္နဲ႔ တစ္ႀကိမ္ မတူဘူး၊ Physical exercise လုပ္သလိုပဲ၊ Mental exercise ကေတာ့ တစ္ႀကိမ္နဲ႔ တစ္ႀကိမ္ မတူဘူး၊ တိုးျမွင့္လာေတာ့ အရည္အေသြးျမင့္လာတဲ့အခါ အနာဂါမိမဂ္ ေပၚလာတဲ့အခါ ကာမရာဂတို႔ ဗ်ာပါဒတို႔ ဆိုတာေတြ လံုးဝ ရွင္းသြားတယ္၊ ေနာက္ စတုတၳအႀကိမ္ ဝိပႆနာဉာဏ္ တိုးျမွင့္ၿပီးေတာ့ က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဆင့္အျမင့္ဆံုးျဖစ္တဲ့ အရဟတၱမဂ္စိတ္ ဆိုတာ ေပၚလာၿပီးေတာ့ ကိေလသာေတြ အားလံုး ကုန္သြားတယ္။
မဂ္ေလးၿကိမ္နဲ႔ ကိေလသာေတြ ရွင္းပစ္ရတယ္လို႔ ဒီလိုဆိုလိုတယ္၊ မဂ္ေလးႀကိမ္နဲ႔ ရွင္းပစ္လိုက္ေတာ့ ကမ္းေပၚေရာက္ေရာက္ခ်င္းေလးမွာ လူက ႐ုတ္တရက္ေတာ့ ၿငိမ္ၿငိမ္ရပ္လို႔ ရရဲ႕လား၊ ခုန္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ကမ္းေပၚေရာက္ရင္ နဲနဲေတာ့ ယိမ္းထိုးသြားမွာေပါ့၊ ခႏၶာကိုယ္က ယိမ္းထိုးသြားၿပီးေတာ့ ေနာက္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ထိန္းႏိုင္သြားၿပီးရင္ ဖိုလ္စိတ္ျဖစ္သြားတဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီ၊ အဲဒီလို နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ တစ္ဖက္ကမ္းေပၚမွာ တည္သြားတယ္လို႔ ဒီလို ဆိုလိုတယ္။
အဲဒီေတာ့ သူက အဲဒီကမ္းေပၚကေန ငါဘယ္လိုကူးခဲ့တာ ဆိုတာေရာ သူမသိဘူလား၊ အဲဒါ သိသလိုပဲ ေသာတာန္ျဖစ္သြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ငါဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ဒီဘက္ကို ေရာက္လာသလဲဆိုတာ သိတာေပါ့။ ေသာတာပန္ျဖစ္ရင္ ေသာတာပန္က ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သိတာေပါ့၊ ဒီလို ကူးလာတယ္ဆိုတာသိတယ္၊ သကဒါဂါမ္ျဖစ္ရင္လည္း သကဒါဂါမ္က ကိုယ့္ဟာကိုယ္သိတယ္၊ အနာဂါမ္ျဖစ္ရင္လည္း အနာဂါမ္က ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သိတယ္။
ဒါက နိဗၺာန္ကို ဘယ္လို မ်က္ေမွာက္ျပဳတယ္ဆိုတာကို စာေပက်မ္းဂန္မ်ာ ေရးထားတဲ့အတိုင္း ေျပာျပတာေနာ္၊ ကိုယ္တိုင္သိဖို႔က်ေတာ့ ဒီလမ္းစဥ္အတိုင္း ကိုယ္တိုင္က်င့္မွ၊ ဒါက ေရာက္ဖူးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ေျပာထားတာ၊ ျမတ္စြာဘုရားေဟာထားတဲ့ တရားေတာ္အတိုင္းပဲ။
အဂၤုတၳိဳရ္ပါဠိေတာ္မွာလည္း ျမတ္စြာဘုရားက စ်ာန္တရားကေနၿပီးေတာ့ ဝိပႆနာကူးပံုကို ေဟာထားတယ္။ စ်ာန္တရားအားထုတ္လို႔ ပထမစ်ာန္ရတယ္၊ ပထမစ်ာန္ကထၿပီး ပထမစ်ာန္ထဲပါတဲ့ ဝိတက္ ဝိစာရ စတဲ့ တရားေတြကို ႐ႈမွတ္ရင္း ထို မၿမဲတဲ့ သေဘာေတြကိုျမင္ၿပီး ေနာက္ဆံုးေတာ့ မၿမဲတဲ့သေဘာေတြျမင္လို႔ အရွိန္ရလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ အစဥ္ထာဝရေအးၿငိမ္းတဲ့ နိဗၺာန္ဓာတ္ကို ေတြ႔သြားတယ္၊ ေတြ႔သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ မၿမဲတဲ့သေဘာေတြ ဆိုတာကို မၾကည့္ေတာ့ဘူး၊ လႊတ္လိုက္ၿပီ၊ ခုနက ႀကိဳးစကို လႊတ္လို္က္သလိုပဲ၊ သခၤါရအာ႐ံုေတြကို လႊတ္လိုက္တယ္၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ဆိုတဲ့ ဒီအာ႐ံုေတြကို လႊတ္လိုက္ၿပီးေတာ့ နိဗၺာန္ဆိုတ့ဲ အာ႐ံုကို မ်က္ေမွာက္ျပဳလိုက္ႏိုင္တယ္တဲ့။
နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳတယ္ဆိုတာ အဲဒီလို မ်က္ေမွာက္ျပဳတာ၊ တျခားနည္းနဲ႔ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳလို႔ မရဘူးတဲ့၊ မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္နဲ႔ပဲ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ ျပဳႏိုင္တယ္တဲ့။
ဒါေၾကာင့္မို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္တို႔ အလြန္လိုလားတဲ့ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာဆိုတာ အဲဒီလိုနည္းနဲ႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳလိုက္လို႔ ရသြားတာ။ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို အရဟတၱမဂ္ အရဟတၱဖိုလ္နဲ႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္လို႔ရွိရင္ ကိုယ့္သႏၲာန္မွာျဖစ္တဲ့ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ စိတ္ရဲ႕အပူအပင္အေၾကာင့္အက်ျဖစ္တဲ့ ကိေလသာေတြ ဆိုတာ လံုးဝမရွိေတာ့ဘူး၊ ကိေလသာမရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ပူစရာ မရွိေတာ့ဘူး၊ အတြင္းက ရွင္းသြားၿပီ၊ အျပင္က အရာေတြကိုလည္း ရွင္းရွင္းႀကီး ျမင္ေနၿပီ၊ အတြင္းရွင္းေနသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ ဆိုတဲ့ အပူေတြ မလာဘူး၊ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းသြားၿပီ။
အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းသြားၿပီဆိုရင္ ေလာကဓံတရားေတြနဲ႔ ဘယ္လိုႀကံဳႀကံဳ တုန္လႈပ္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး၊ “ဖု႒ႆ ေလာကဓေမၼဟိ၊ စိတၱံ ယႆ န ကမၸတိ”၊ အတြင္းစိတ္ဟာ တုန္းလႈပ္မႈ မရွိေတာ့ဘူး၊ အတြင္းစိတ္က တုန္လႈပ္ေနတာ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္ တုန္လႈပ္တာတုန္းဆိုရင္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟေၾကာင့္ တုန္လႈပ္တာ၊ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ မရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ တုန္လႈပ္မႈမရွိေတာ့ဘူး၊ မရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ‘အေသာက’စိုးရိမ္တယ္တို႔၊ ပူပန္တယ္တို႔ဆိုတာ မရွိေတာ့ဘူး၊ ‘ဝိရဇ’စိတ္ထဲမွာ အညစ္အေၾကးေတြဆိုတာ မရွိေတာ့ဘူး၊ ‘ေခမ’စိတ္ဟာ တကယ့္ကို ၿငိမ္္းခ်မ္္းသြားတယ္၊ ‘အေသာကံ ဝိရဇံ ေခမံ မဂၤလ မုတၱမံ’ဒါမွ တကယ့္ မဂၤလာအစစ္ ျဖစ္သြားၿပီလို႔ ဒီလို ေျပာတာေနာ္။
ေနာက္ဆံုးမွာ မဂၤလာမွာ ‘နိဗၺန သစိၦကိရိယာစ၊ ဧတံ မဂၤလ မုတၱမံ’နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳတယ္လို႔၊ အဲဒီ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳလုိက္ၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ ကိေလသာအပူေတြ အကုန္လံုး ၿငိမ္းသြားၿပီးေတာ့ ခႏၶာကိုယ္မွာ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့၊ ေအးခ်မ္းတဲ့ နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ ခ်မ္းသာသုခကို ေတြ႔ရွိခံစားရမွာျဖစ္တယ္၊ အဲဒီ နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ ခ်မ္းသာသုခကို ေတြ႔ရွိခံစားရမွာျဖစ္တယ္၊ အဲဒီ နိဗၺာန္ဆိုတဲ့ ခ်မ္းသာဟာ ခ်မ္းသာလို႔ ေျပာေပမယ့္လို႔ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုေတြခံစားရတဲ့ ခ်မ္းသာမ်ိဳးနဲ႔ မတူဘူး၊ ကာမဂုဏ္အာ႐ံု ခ်မ္းသာ ခံစားရမႈဟာ တည္ၿငိမ္္မႈမရွိဘူးတဲ့၊ အဲဒီေတာ့ အႏုပါဒိေသနိဗၺာန္ လို႔ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ခုနက ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာေတြ ဘာမွမရွိေတာ့တဲ့ ၿငိမ္္းသြားတဲ့ အၿငိမ္းဓာတ္၊ အဲဒီ နိဗၺာန္ ခ်မ္းသာတယ္ဆိုတာ ခံစားမႈမရွိလို႔ ခ်မ္းသာတာေနာ္။
တစ္ခါတုန္းက ရွင္သာရိပုတၱရာ တရားေဟာရင္း “ငါ့ရွင္တို႔ နိဗၺာန္ဆိုတာ အလြန္ခ်မ္းသာတယ္ အလြန္ခ်မ္းသာတယ္”နဲ႔ ေျပာတယ္၊ ေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ ဥဒါယီမေထရ္က “အရွင္ဘုရား နိဗၺာန္မွာ ခံစားမႈေဝဒနာမရွိဘူး မဟုတ္လားတဲ့၊ ဘယ္လိုလုပ္ခ်မ္္းသာမွာတုန္း”လို႔ ေျပာတယ္။ သူက ေဝဒနာနဲ႔ခံစားတာကိုသာ ခ်မ္းသာလို႔ သိတာကိုး၊ အဲဒီေတာ့ ရွင္သာရိပုတၱရာ ျပန္ေျဖတဲ့ စကားေလးက “ေအး အဲဒီ ေဝဒနာမရွိတာသည္ပင္လွ်င္ ခ်မ္းသာတာေပါ့”၊ ခ်မ္းသာတယ္ဆိုတာ အဲဒီ ေဝဒနာမရွိတဲ့ ခ်မ္းသာပဲ။
ဒါ့ေၾကာင့္ တရားခ်စ္ခင္ သူေတာ္စင္ပရိသတ္တို႔သည္ နိဗၺာန္ရဲ႕ ဂုဏ္ရည္ေတြ မွန္းဆၿပီးေတာ့ အႏုမာနလို႔ေခၚတဲ့ စာေပမွာလာတဲ့အတိုင္း မွန္းဆၿပီေးတာ့ သိတဲ့ အသိဉာဏ္၊ အဲဒီ အႏုမာနဉာဏ္ကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္ ပဋိေဝဓဆိုတဲ့ ကိုယ္တိုင္ ထိုးထြင္းၿပီးေတာ့ သိႏိုင္တဲ့ အသိဉာဏ္မ်ိဳးရေအာင္ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ႏိုင္ၾကပါေစကုန္သတည္း။
***ေဒါက္တာနႏၵမာလာဘိဝံသ၏ အဘိဓမၼာျမတ္ေဒသနာ(ဒုတိယတြဲ) မွ ပူေဇာ္ပါသည္။
အဘိဓမၼာျမတ္ေဒသနာ (ဒုတိယတြဲ) ၿပီး၏။