တတိယတန္း
အရက်က္ရန္စာမ်ား
[ေအာက္တန္း စာမ်ားကိုမရေသးလွ်င္ ႏႈတ္တတ္ပါရေစ။]
ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ျမန္မာျပန္။
၁။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ အရဟံ...ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ ကိေလသာတို႔မွ ေဝကြာေတာ္မူ၍ ပူေဇာ္အပ္ေသာ ပစၥည္းတုို႕ကို ခံယူေတာ္မူထုိက္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “အရဟံ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၂။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ သမၼာသမၺဳေဒၶါ…ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္စြာဘုရားသည္ သိဖြယ္အတန္တန္ကုိ ေဖာက္ျပန္မရွိ ကုိိယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူႏုိ္င္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “သမၼာသမၺဳဒၶ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္လည္းထင္ရွားေတာ္္မူပါေပသည္ တကား။
၃။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ ဝိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ… ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဝိဇၨာဉာဏ္ေတာ္, သံုးေဘာ္ရွစ္ပါး အက်င့္စရဏ တစ္ဆယ့္္ငါးပါးႏွင့္ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “ဝိဇၨာစရဏ သမပႏၷ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၄။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ သုဂေတာ… ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ ကို္ယ္္ေတာ္ျမတ္၏ ႂကြသြားပံုဉာဏ္ေတာ္၏ ျဖစ္ပံုႏွစ္ပါးစံု တင့္တယ္ေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “သုဂတ”ဟူေသာ ဂုုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၅။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ ေလာကဝိဒူ…ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ ကမ႓ာေလာက ဘံုဌာနႏွင့္မ်ားလွေထြေထြ သတၱဝါေတြကို ခြဲေဝကုန္စင္ သိျမင္ေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “ေလာကဝိဒူ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၆။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရတိ …ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ ဆံုးမထုိက္ေသာ ေယာက်ၤား မိန္းမဟူသမွ်ကို နည္းျပသင္ေပး၍ ယဥ္ေက်းေအာင္ဆံုးမမႈ၌ တုဘက္ကင္းကြာ အသာဆံုးျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရထိ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၇။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ သတၳာေဒဝမႏုႆာနံ…ထိုရွင္ေတာ္ျမတ္စြာဘုရားသည္ နတ္လူတို႔၏ ဆရာျဖစ္ေတာ္္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “သတၳာေဒဝမႏုႆာနံ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္ တကား။
၈။ ဣတိိပိ ေသာဘဂဝါ ဗုေဒၶါ… ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္စြာဘုရားသည္ သစၥာေလးပါးေဘာ္ တရားေတာ္ကို ကုိယ္ေတာ္အစ သိၿပီးမွလွ်င္ မ်ားလွေဝေန သတၱဝါေတြကုိ မေသြအတူ သိေစေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “ဗုဒၶ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၉။ ဣတိပိ ေသာဘဂဝါ ဘဂဝါ…ထုိရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ ဘုန္းေတာ္အနႏၲႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း “ဘဂဝါ”ဟူေသာဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္ရွားေတာ္မူပါေပသည္တကား။
ဤဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားကို ေလးစားၾကည္ညိဳ ရိုေသျမတ္ႏို္း လက္အုပ္မိုး၍ ရွိခုိးကန္ေတာ့ပါ၏ ဘုရား၊(ဤသုိ႔ဆိုၿပီးလွ်င္ သက္ေတာ္ထင္ရွားဘုရားကို မွန္း၍ ရွိခုိးဝပ္ခ်လုိက္ပါ။)
တရားဂုဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါး ျမန္မာျပန္။
၁။ သြာကၡာေတာ ဘဂဝတာ ဓေမၼာ …ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ ဆံုးစအလယ္ သံုးသြယ္ေသာဂုဏ္အဂၤါျဖင့္ ေကာင္းစြာေဟာေတာ္မူအပ္ေသာေၾကာင့္ “သြာကၡာတ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုပါေပသည္တကား။
၂။ သႏၵိ႒ိေကာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ အမ်ားအေျပာျဖင့္ သေဘာမက်ရဘဲ ဒိ႒ကိုယ္တုိ္င္သိျမင္ႏုိ္င္ေသာေၾကာင့္ “သႏၵိ႒ိက”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္းျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္္တကား။
၃။ အကာလိေကာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ မဂ္တရားေတာ္သည္ ေမွ်ာ္ေခၚဆို္င္းငံ့၍ မထားဘဲ အျခားမဲ့ ဖုိ္လ္အက်ိဳးကို ေပးႏိုင္းေသာေၾကာင့္ “အကာလိက”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၄။ ဧဟိပႆိေကာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ မယံုၾကည္လွ်င္ အသင္လာလွည့္က်င့္၍ၾကည့္ဟု အတိအလင္းဖိတ္ေခၚျခင္းငွာထုိက္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “ဧဟိပႆိက”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၅။ ဩပေနယ်ိေကာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ မိမိစိတ္တြင္ ထင္ျမင္လာေအာင္ ကပ္ေဆာင္ထုိက္ေသာေၾကာင့္ “ဩပေနယ်ိက”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၆။ ပစၥတၱံ ေဝဒိတေဗၺာ ဝိညဴဟိ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တရားေတာ္သည္ ေလးပါးေသာ မဂ္ဉာဏ္ျဖင့္
နိဗၺာန္ျမင္ၿပီး ပညာရွင္ႀကီးတို႔ အသီးသီး ကိုယ္တုိင္ ခံစားႏုိ္င္ေသာေၾကာင့္ “ပစၥတၱံေဝဒိတဗၺ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
ဤ ဂုဏ္ေတာ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ တရားေတာ္ျမတ္ကို ေလးစားၾကည္ညိဳ ႐ိုေသျမတ္ႏိ္ုး လက္အုပ္မုိး၍ ရွိခုိးကန္ေတာ့ပါ၏ဘုရား၊(ဤသုိ႔ဆုိၿပီးလွ်င္ တရားေတာ္ကို မွန္း၍ ရွိခုိးဝပ္ခ်လိုက္ပါ။)
သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး ျမန္မာျပန္။
၁။ သုပၸဋိပေႏၷာ ဘဂဝေတာ သာဝကသံေဃာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တပည့္သားအစစ္ျဖစ္ေတာ္မူၾကေသာ အရိယာသံဃာေတာ္သည္ ဆံုးမေတာ္မူသမွ်ကုိ လံုးဝ လိုက္နာ၍ ေကာင္းမြန္စြာ က်င့့္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “သုပၸဋိပႏၷ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၂။ ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ ဘဂဝေတာ သာဝကသံေဃာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တပည့္အစစ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ အရိယာသံဃာေတာ္သည္ ပရိယာယ္မာယာ ဟန္ေဆာင္မႈမပါဘဲ ေျဖာင့္မွန္စြာ က်င့္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “ဥဇုပၸဋိပႏၷ” ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လာ၏ည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၃။ ဉာယပၸဋိပေႏၷာ ဘဂဝေတာ သာဝကသံေဃာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တပည့္သာအစစ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ အရိယာသံဃာေတာ္္သည္နိဗၺာန္အက်ိဳးငွာသာ က်င့္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “ဉာယပၸဋိပႏၷ” ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၄။ သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ ဘဂဝေတာ သာဝကသံေဃာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ တပည့္သားအစစ္ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ အရိယာသံဃာေတာ္သည္ လူတုိ႔၏ ႐ိုေသမႈႏွင့္သင့္ေလ်ာ္ေအာင္ က်င့္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “သာမိစိပၸဋိပႏၷ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
(ယဒိဒံ စတၱာရိ ပုရိသယုဂါနိ အ႒ ပုရိသပုဂၢလာ… အၾကင္ အစံုအားျဖင့္ ေလးစံု, အသီးအျခားခြဲေသာအားျဖင့္ ရွစ္ပါးေသာ ေယာက်ာ္းပုဂၢိဳလ္တုိ႔ ရွိၾကေပကုန္၏။)
၅။ ဧသ ဘဂဝေတာ သာဝကသံေဃာ အာဟုေနေယ်ာ…ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ ထုိအစံုေလးပါး သီးျခားရွစ္ေဘာ္တပည့္သားအစေသာ အရိယာသံံဃာေတာ္သည္ ၍ပူေဇာ္အပ္ေသာ ပစၥည္းကိုခံယူေတာ္မူထို္က္ေသာေၾကာင့္ “အာဟုေနယ်”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၆။ ပါဟုေနေယ်ာ… ဧည့္သည္မ်ားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားေသာပစၥည္းကို ခံယူေတာ္မူထုိ္က္ေသာေၾကာင့္ “ပါဟုေနယ်”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၇။ ဒကၡိေဏေယ်ာ…ေနာက္ဘဝ အက်ိိဳးကိုရည္းမွန္း၍ လွဴဒါန္းအပ္ေသာ ပစၥည္းကိုခံယူေတာ္မူထုိ္က္ေသာေၾကာင့္ “ဒကၡိေဏယ်”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၈။ အဥၥလိကရဏီေယာ…လက္အုပ္္ခ်ီမုိး ရွိခုိးမႈကို ျပဳထုိက္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “အဥၥလိကရဏီယ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္း ျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
၉။ အႏုတၱရံ ပုညေကၡတၱံ ေလာကႆ… တစ္ေလာကလံုး၏ အျမတ္ဆံုးေကာင္းမႈလယ္ေျမ
ျဖစ္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ “အႏုတၱရပုညေကၡတၱ”ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္လည္းျပည့္စံုေတာ္မူပါေပသည္တကား။
ဤသုိ႔ ဂုဏ္ေတာ္ကုိးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္္မူေသာ အရိယာသံဃာေတာ္ျမတ္ကိုေလးစားၾကည္ညဳိ ႐ိုေသျမတ္ႏို္း လက္အုပ္မိုး၍ ရွိခုိးကန္ေတာ့ပါ၏ ဘုရား၊ (ဤသုိ႔ဆုိၿပီးလွ်င္ အရိယာ သံဃာေတာ္ကိုမွန္း၍ ဝပ္ခ်လုိက္ပါ။)
ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါး။
ကာယကံသံုးပါး။
၁။ ပဏာတိပါတ=သူ႕အသက္သတ္မႈ။
၂။ အဒိႏၷာဒါန=သူ႕ဥစၥာခုိးမႈ၊[ဝွက္မႈ လုမႈ လိမ္၍ ညစ္၍ယူမႈ။]
၃။ ကာေမသုမိစၧာစာရ=ကာမဂုဏ္တို႔၌ ယုတ္ယုတ္မာမာက်င့္မႈ။
ဝစီကံေလးပါး။
၄။ မုသာဝါဒ=မုသားေျပာမႈ။
၅။ ပိသုဏဝါစာ= ေခ်ာပစ္ကုန္းတုိက္မႈ၊ [ခ်စ္ခင္ေနသူႏွစ္ဦးကုိ ကြဲသြားေအာင္ျဖစ္ေစ,
သူ႔ကိုမုန္းၿပီး မိမိကုိခ်စ္ေအာင္ ရန္တုိ္က္္မႈကို “ကုန္းတိုက္”ဟုေခၚ၏။]
၆။ ဖ႐ုသဝါစာ=ဆဲဆုိႀကိမ္းေမာင္းမႈ။
၇။ သမၹပၸလာပ= ပိန္းဖ်င္းေသာ စကားကို ေျပာဆုိမႈ၊ [စပါးပိန္ စပါးဖ်င္းသည္ အတြင္း၌ အႏွစ္အဆန္မရွိသကဲ့သု႔ိ အနက္အဓိပၸာယ္မရွိေသာ ယံုတမ္းစကားမ်ိဳးကို “ပိန္ဖ်င္းေသာစကား”ဟုေခၚ၏။]
မေနာကံသုံးပါး။
၈။ အဘိဇၩာ=သူမ်ားစည္းစိမ္ကုိ “ငါ့ဟာျဖစ္လွ်င္ေကာင္းမွာဘဲ”ဟုမတရားႀကံစီမႈ။
၉။ ဗ်ာပါဒ=ဒီေကာင္ေသသြားရင္ေကာင္းမွာပဲဟု သူတပါးပ်က္စီးေအာင္ ႀကံစီမႈ။
၁ဝ။ မိစၧာဒိ႒ိ=အယူမွားမႈ။
ဤဆယ္ပါးက္ုိ “အကုသလကမၼပထဆယ္ပါး”ဟုလည္းေခၚ၏။]
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ (၁)သက္သတ္-ခိုးမႈ, ကာေမသု, သံုးခုကာယကံ။
(၂)မုသားေျပာမႈ, ရန္တုိက္မႈႏွင့္,ဆဲမႈတစ္ခင္း,ပိန္းဖ်င္းစကား, ဤေလးပါး မွတ္္သားဝစီကံ။
(၃)သူ႔ဥစၥာမွန္, မတရားႀကံ၍, ေဖာက္ျပန္ ေသေၾက, ပ်က္စီးလိုျငား, အယူမွား,သံုးပါး မေနာကံ။
သုစ႐ုိက္ဆယ္ပါး။
ကာယကံသုံပါး
၁။ပါဏာတိပါတ ဝိရတိ=ပါဏာတိပါတမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
၂။ အဒိႏၷာဒါန ဝိရတိ=အဒိႏၷာဒါနမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
၃။ ကာေမသု မိစၧာစာရာ ဝိရတိ= ကာေမသု မိစၧာစာရမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
ဝစီကံေလးပါး။
၄။ မုသာဝါဒ ဝိရတိ=မုသာဝါဒမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
၅။ ပိသုဏဝါစာ ဝိရတိ= ပိသုဏဝါစာမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
၆။ ဖ႐ုသဝါစာ ဝိရတိ= ဖ႐ုသဝါစာမွ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ။
၇။ သမၸပၸလာပ ဝိရတိ=သမၸပၸလာပမွ ေရွာင္္ၾကဥ္မႈ။
မေနာကံသံုးပါး။
၈။ အနဘိဇၩာ= အဘိဇၩာ မျဖစ္ျခင္း။
၉။ အဗ်ာပါဒ=ဗ်ာပါဒ မျဖစ္ျခင္း။
၁ဝ။ သမၼာဒိ႒ိ=အယူမွန္ျခင္း။
[ဤဆယ္ပါးကို “ကုသလကမၼပထဆယ္ပါး”ဟုလည္းေခၚ၏]
ေဆာင္ပုဒ္။ ။(၁) ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါး, ေရွာင္ၾကဥ္ျငား, မွတ္သားသုစ႐ိုက္။
(၂) ေရွ႕ခုနစ္ျဖာ, ဝိရတိသာ, ထည့္ကာ ေရတြက္လိုက္။
(၃) အနဘိဇၩာ, အဗ်ာပါႏွင့္, သမၼဒိိ႒ိ,ေနာက္သံုးထည့္, မွတ္သိ ဆယ္ပါးကုိ္က္။
တတိယတန္းက်က္စာ ၿပီး၏။