အေလာင္းေတာ္၏ဉာဏ္ဓာတ္
ဘုန္းႀကီးတုိ႔၏ ဗုဒၶအေလာင္းေတာ္လည္း အထြတ္အထိပ္ အသိဉာဏ္ကုိရဖုိ႔ရန္ ကမၻာေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔၀ယ္ အသိဉာဏ္ကုိ မသန္႔ရွင္းေအာင္ ေျမႇးယွက္ဖံုးကြယ္တတ္ေသာ ေလာဘ ေဒါသ စသည္ကုိ ဒါနပါရမီ စသည္ျဖင့္ ပယ္ရွားခဲ့ေလရာ တစ္ကမၻာထက္ တစ္ကမၻာ တစ္ဘ၀ထက္တစ္ဘ၀ အသိဉာဏ္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ကာ ရင့္၍ ရင့္၍သာ လာခဲ့ေပသည္၊ ျပဳျပဳခဲ့သမွ် ဒါန သီလ အစရွိ ေသာ ေကာင္းမႈအထူးတုိ႔လည္း အလြန္႔အလြန္ မ်ားျပားလွသျဖင့္ တစ္ဘ၀ တစ္ခါ အက်ိဳးေပး၍ မကုန္ႏုိင္ဘဲ ေနာက္ဆံုးဘ၀ သဗၺညဳတဉာဏ္ ရခ်ိန္တန္မွ အားလံုးစံု စုေပါင္း၍ အေကာင္းဆံုး အက်ိဳးေပးဖုိ႔ရာ အားခဲေနၾကသကဲ့သုိ႔ ရွိေလသည္၊
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး သိဒၶတၳမင္းသားဘ၀၌ စဥ္းစားဉာဏ္ စိတ္ကူးဉာဏ္တုိ႔၏ အေျခခံဉာဏ္မ်ိဳးေစ့သည္ သူတစ္ပါးႏွင့္ မတူေအာင္ ထက္သန္ ထူးျခားစြာ ပါလာ၏၊ “အုိမႈ နာမႈ ေသမႈဆုိတာမ်ိဳး ရွိလွ်င္ မအုိမႈ မနာမႈ မေသမႈဆုိတာလည္း ရွိရမည္” စေသာ အထူးအဆန္း စိတ္ကူးဉာဏ္ေတြသည္ ေတြးရင္းေတြးရင္း ၾကံစည္စဥ္းစားရင္း ေပၚေပါက္လာ၏၊ သုိ႔ျဖစ္၍ ထီးႏွင့္နန္းႏွင့္ ယေသာ္ဓရာႏွင့္အတူ မေနခ်င္စိတ္ေတြ အလုိလုိ ျဖစ္ေပၚလာရကား မအုိ မနာ မေသနည္းကို ရွာလုိေသာ စိတ္ေတြ တရိပ္ရိပ္ႏွင့္ ဒီဂရီတက္သလုိ ေနေလေတာ့သည္။
ေတာထြက္၍ပညာရွာပံု
ထုိသုိ႔ တုိးတက္လ်က္ရွိရကားအသက္ (၂၉)ႏွစ္အရြယ္ ေရာက္ေသာအခါ ညဥ့္သန္းေခါင္ အခ်ိန္မွာ ထီးနန္းကုိ စြန္႔ခြာေတာ္မူၿပီးေနာက္ အေရးတႀကီး အသိဉာဏ္အထူးကုိ ရခ်င္လွေသာ ေၾကာင့္ ဆရာေကာင္းမ်ားကုိ စံုစမ္းရွာေဖြရာ ထုိေခတ္က ေလာကီစ်ာန္အဘိညာဥ္ျဖင့္ တင္းတိမ္ေနၾကေသာ ရေသ့တုိ႔တြင္ အပါအ၀င္ျဖစ္ေသာ အာဠာရ ရေသ့ႏွင့္ ေတြ႕၍ ဆရာနည္း ခံယူေလသည္၊ ထုိအခါ ဆရာႀကီးမွာသာ သဒၶါ ပညာ ရွိသည္မဟုတ္, ငါ့မွာလည္း သဒၶါ ပညာရွိ၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာႀကီးရေသာ တရားကုိ ငါလည္း ရေအာင္ ႀကိဳးစားမည္ဟု အပူတျပင္း ႀကိဳးစားေလသည္၊ ထုိအခါ စ်ာန္သမာပတ္ ရွစ္ပါးတြင္ သတၱမ သမာပတ္အထိသာ ထုိဆရာႀကီး ျပႏုိင္၍ ရည္ရြယ္အပ္ေသာ အသိဉာဏ္အထူး ေပၚလာေအာင္ မျပႏုိင္ေခ်၊ ဥဒကရေသ့ ဆရာႀကီးအထံ နည္းခံရာ၌လည္း အ႒မသမာပတ္ တစ္မ်ိဳးကုိသာ အပုိရခဲ့၍ ထုိဆရာႀကီးတုိ႔ထံမွ ထြက္ခြာၿပီးလွ်င္ တစ္ပါးတည္း ထင္ရာ ျမင္ရာကုိ ႀကိဳးစားေတာ္မူေလရာ (၆)ႏွစ္ ေလာက္နီးနီး ခရီးမေရာက္ခဲ့ပါ။
လမ္းမွားကုိ လုိက္မိၿပီးမွ
(ေရွးက်ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား လမ္းမွန္ကုိ ေတြ႕ရပံုသည္ အားမနာတမ္း ေျပာရလွ်င္) ဘုန္းႀကီးတုိ႔၏ အေလာင္းေတာ္ျမတ္သည္ ထုိ(၆)ႏွစ္နီးနီးမွာ လမ္းအမွားႀကီး မွားေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္၊ သုိ႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶျဖစ္ၿပီးေနာက္ မၾကာခင္ (ပထမသတၱာဟ၌ပင္) … “မုေတၱာ ၀တမွိ တာယ အနတၳသံဟိတာယ ဒုကၠရကာရိကာယ= (၆)ႏွစ္ပတ္လံုး အက်ိဳးမရွိေသာ ထုိဒုကၠရစရိယာအက်င့္မွ လြတ္ခဲ့ရ ေပၿပီ”ဟု ထုိ(၆)ႏွစ္အတြင္းက မွားယြင္းခဲ့ေသာ အက်င့္မ်ားကုိ ျပန္၍ ေတြးေတာမိပါေလသည္၊ ထုိသုိ႔ (၆)ႏွစ္နီးနီး ခရီးမေရာက္ဘဲ ရွိၿပီးမွ လမ္းမွန္ကုိ ရ၍ တရားအားထုတ္ေတာ္မူေလရာ ကဆုန္လျပည့္ ေရာက္ေသာအခါ နံနက္ေစာေစာကပင္ ေသနာနိဂံုးသူ “သုဇာတာ” မည္ေသာ သူေဌးကေတာ္ကေလး၏ ဃနာႏုိ႔ဆြမ္းကုိ (၄၉)လုတ္မွ် ဘုဥ္းေပးေတာ္မူ၏။ [လက္ျဖင့္ ကုိင္၍ ရေလာက္ေအာင္ ခပ္ပ်စ္ပ်စ္ ႏုိ႔ဆြမ္းကုိ “ဃနာႏုိ႔ဆြမ္း”ဟု ေခၚ၏၊ ဃန=ပ်စ္သည္။]