ဆင္းရဲေသာ “ဒုကၡိတသတၱ၀ါ”မ်ားကို ျမင္ရ ၾကားရေသာအခါ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သနားၾကင္နာမူကို “ကရုဏာ”ဟု ေခၚသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “သနားကရုဏာ”ဟု ဆုိခဲ့သည္။ ထုိသို႔ ကရုဏာ ဆင္းရဲမူကို သက္သာနုိင္သမွ် သက္သာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္လုိ၏။ ကူညီေထာက္ပံ့လုိ၏။ ထုိသို႔ မကူညီနုိင္လွ်င္ မ်ားစြာ စိတ္ထိခိုက္၏။ ရင္ထဲမွာ ပူေလာင္သလို ျဖစ္၏။ ဤသို႔ စိတ္ကို ထိခိုက္ျခင္းကား ကရုဏာအစစ္မဟုတ္ပါ။ ကရုဏာအရင္းခံ၍ သူေတာ္ေကာင္း သႏၱာန္မွာ ျဖစ္တတ္ေသာ ေဒါမနႆ အကုသိုလ္ ကေလးမွ်သာ ျဖစ္သည္။ ဤအကုသိုလ္ကေလးကား ယုတ္မာဆုိးရြားလွသည္ မဟုတ္ပါ။ ဒုကၡိတသတၱ၀ါကို ျမင္လွ်င္ သူေတာ္စင္တုိ႔ သႏၱာန္၌ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ သေဘာထံုးစံပင္တည္း။
ကရုဏာအတု
ကရုဏာအတု
တစ္ခါတစ္ရံ မိမိႏွင့္ သက္ဆုိင္သူမ်ား ဆင္းရဲသည္ကို ျမင္ရ ၾကားရ၍ ကရုဏာအစစ္သဖြယ္ ကယ္ဆယ္ခ်င္ေသာ သေဘာမ်ားျဖစ္၏။ ထုိအခါ ကရုဏာအစစ္ လိုလိုႏွင့္ ေသာကျဖစ္တတ္ေလသည္။ ကရုဏာအစစ္သည္ သနားၾကင္နာေသာ္လည္း စိတ္ကို မပူပန္ေစတတ္၊ ကရုဏာအတုကား ပူပူပန္ပန္ ရွိေလသည္။
ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ား၏ စိတ္ထား
သူေတာ္ေကာင္းအေခၚခံရသူ ယခုလူတုိ႔တြင္ တကယ္သနားစရာ ဒုကၡိတသတၱ၀ါကို ျမင္ရမွသာ ကရုဏာ ျဖစ္ႏုိင္ၾက၍၊ တကယ္ခ်စ္စရာ ေဆြမ်ိဳးဉာတိ စသူတို႔အေပၚ၌သာ ေမတၱာျဖစ္ႏုိင္ၾက၏။ အထက္တန္း ပါရမီကို ျဖည့္ေတာ္မူၾကေသာ အေလာင္းအလ်ာႏွင့္ ပါရမီရင့္ျပီး သူေတာ္ေကာင္းၾကီးတုိ႔ကား (မိမိ၏ သားသမီးကေလးမ်ား ဆင္းရဲေနေသာအခါ မိဘတုိ႔၌ ျပင္းျပစြာ ကရုဏာ ျဖစ္သကဲ့သို႔)သတၱ၀ါဟူသမွ်တုိ႔ အေပၚတြင္ မေတာ္တဆ က်ေရာက္မည့္ အပါယ္ေဘး၊ ၀ဋ္ဆင္းရဲေဘးတုိ႔ကို ေျမာ္ေတြးေတာ္မူကာ ကရုဏာသက္ေတာ္မူၾကသည္။ (ခ်စ္စရာမေကာင္းေသာ သားကေလးကိုပင္ မိဘ၏ ေမတၱာက အေလွ်ာ့မေပးဘဲ ေလးေလးပင္ပင္ ခ်စ္ခင္သကဲ့သို႔)သတၱ၀ါအားလံုးကိုလည္း သိမ္းက်ံဳး၍ ခ်စ္ခင္ေသာ ေမတၱာစြမး္ျဖင့္ လြန္စြာ ခ်စ္ၾကည္ေတာ္မူၾကေပသည္။
ထုိကဲ့သို႔ ျဖဴစင္ျမင့္ျမတ္ေသာ ေမတၱာ ကရုဏာ ဓာတ္ခံသည္ ပါရမီေတာ္ ျဖည့္စဥ္ကပင္ ကိုယ္ေတာ့္သႏၱာန္၌ အႏွစ္တည္ကာ အျမဴေတအလား ၾကီးမားခိုင္ခံ့စြာ ပါလာျခင္းေၾကာင့္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူခါနီး၌ အၾကီးအက်ယ္ ေႏွာင့္ယွက္လာေသာ မာရ္နတ္အေပၚ၀ယ္ မျပယ္ေသာေမတၱာျဖင့္ ရူစားေတာ္မူနုိင္သည့္အျပင္ အသက္ကို ရန္ရွာေနေသာ ရွင္ေဒ၀ဒတ္အေပၚမွာပင္ ကရုဏာ သက္ေတာ္မူနုိင္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ သူေတာ္စင္ ျဖစ္လုိသူတုိင္း အေလာင္းေတာ္၏ စိတ္ထားပံုကို အတုယူကာ “သူေတာ္မွ ငါေကာင္းမည္”ဟု သေဘာမထားၾကဘဲ “သူ ေတာ္ေတာ္ မေတာ္ေတာ္ ငါေတာ္မည္”ဟု အဓိ႒ာန္ျပဳလ်က္ မည္သည့္အေပၚျဖစ္ျဖစ္ ေမတၱာစစ္ ကရုဏာစစ္ျဖစ္ေအာင္ သတိထားႏုိင္ၾကပါေစသတည္း။
မုဒိတာအေၾကာင္း
ျပည့္စံု ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာသူမ်ားကို ျမင္ရၾကားရေသာအခါ ၀မ္းေျမာက္ ျခင္းသေဘာတရားသည္ မုဒိတာတည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “၀မ္းသာ-မုဒိ”ဟု ဆုိခဲ့ေပသည္။ ခ်ဲ႕ဦးအံ့ - ဥစၥာစည္းစိမ္ ဂုဏ္သိမ္ဘက္ ျဖစ္ေစ၊ အမ်ိဳးအေဆြ၊ အဆင္း၊ က်န္းမာျခင္း၊ ပညာတတ္ျခင္း စသည္တုိ႔တြင္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးဘက္ကျဖစ္ေစ သမၸတၱိဆုိက္ေနသူကိုျမင္ရ ၾကားရေသာအခါ အဘိဇၥ်ာ ဣႆာအားၾကီးသူတို႔၌ မတရားလိုခ်င္မူ၊ မနာလိုမူ၊ မစားရသည့္အမဲ သဲႏွင့္ပက္လုိမူ စေသာ အယုတ္တမာတရားေတြ ျဖစ္တတ္ေသာ္လည္း စိတ္ထားျဖဴလြင့္ သူေတာ္စင္တုိွ႔၌ကား “ေတာ္ပါ ေပတယ္၊ ေတာ္ပါေပတယ္၊ သာဓု သာဓု၊ ေရွးေကာင္းမူေၾကာင့္ ယခုလို ခ်မ္းသာတာပါပဲ”ဟု မုဒိတာ အစစ္ျဖစ္ႏုိင္ၾကေပသည္။
မုဒိတာအတု
မုဒိတာအတု
တစ္ခါတစ္ရံ၌ကား မိမိႏွင့္စပ္သူတို႔ သမၸတၱိဆုိက္ေနသည္ကို ျမင္ရ၍ ၀မ္းသာအားရ ျဖစ္တတ္ၾကသည္။ ထိုအျဖစ္ကား မုဒိတာႏွင့္ ဆင္တူရိုးမွား တဏွာေလာဘ မကင္းေသာ ႏွစ္သက္ျဖင္း ပီတိ ေသာမနႆမ်ားတည္း။ ႏွစ္သက္ရုံတြင္ သာမက အလြန္အမင္း အားရလွ၍ မ်က္ရည္ပင္ က်လာတတ္ပါေသးသည္။ ဤကဲ့သို႔ ျဖစ္ျခင္းကို “မုဒိတာတု”ဟု မွတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ထုိသို႔ ျဖစ္တုိင္းလည္း မုဒိတာအစစ္မဟုတ္ဟု မဆိုလုိ။ အခါမ်ားစြာပင္ မုဒိတာအစစ္လည္း ျဖစ္ပါေပလိမ့္မည္။
ဥေပကၡာအေၾကာင္း
သတၱ၀ါတုိ႔အေပၚ၌ လ်စ္လ်ဴရူျခင္းသေဘာသည္ ဥေပကၡာတည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “ရူသည္လ်စ္လ်ဴ၊ ေပကၡျပဳေလာ့”ဟု ဆုိခဲ့သည္။ (ဤဥေပကၡာကို အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ား၌ “တၾတမဇၥ်တၱတာ ေစတသိက္”ဟု ေခၚသည္။)လ်စ္လ်ဴရူ ဟူသည္ ေမတၱာကဲ့သို႔ ခ်စ္လည္းမခ်စ္၊ ကရုဏာကဲ့သို႔ သနားလည္းမသနား၊ မုဒိတာကဲ့သို႔ ၀မ္းလည္းမေျမာက္၊ ေဒါသကဲ့သို႔ မုန္းလည္းမမုန္းဘဲ “မေကာင္းလည္း သူ႔ကံ၊ ေကာင္းလည္း သူ႔ကံ”ဟု ကမၼသကာ ခ်ထားျခင္းတည္း။ (ကမၼ = မိမိျပဳအပ္ေသာ ကံသာ + သက = မိမိဥစၥာျဖစ္သည္”ဟု သေဘာထားျခင္း)
ယခုကာလ၌ ေျပာဆိုဆံုးမ၍ မရေသာ တပည့္သားသမီးမ်ားကို “လ်စ္လ်ဴရူထားသည္”ဟု ေျပာၾက၏။ ထုိသို႔ လ်စ္လ်ဴရူျခင္းကား တပည့္(သို႔မဟုတ္)သားသမီးကို စိတ္၌ ထည့္၍ မစဥ္းစားေတာ့ဘဲ ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ၊ ဆုိးသည္ျဖစ္ေစ ေနခ်င္သလုိ ေနပေစဟု ပစ္စလက္ခတ္ထားျခင္းတည္း။ ထုိပစ္စလက္ခတ္ ထားျခင္းသည္ ဤေနရာ၌ ျပေနေသာ ဥေပကၡာမ်ိဳးမဟုတ္။ ဤဥေပကၡာ၏ လ်စ္လ်ဴရူျခင္းကား စိတ္ထဲမွာထည့္၍ စဥ္းစားပါေသးသည္။ သို႔ရာတြင္ အမုန္းဘက္သို႔လည္း မေရာက္ေစ၊ အခ်စ္ဘက္သို႔လည္း မေရာက္ေစဘဲ အလယ္အလတ္ စိတ္ထား၍ ရူစားႏုိင္ေသာ သေဘာတည္း။ ဤဥေပကၡာသည္ သာမန္လူတုိ႔၌ ျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ စ်ာန္ရေအာင္ ရူေသာ ဥေပကၡာကား ေမတၱာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ တစ္ပါးပါးျဖင့္ တရားေပါက္ျပီးသူ၌သာ တုိးတက္အားထုတ္မွ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာစာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။