အေကာင္းရွိလွ်င္ အဆုိးရွိ
ဆုတ္ကပ္ကာလ၌ အေကာင္းအဆုိး ဒြန္တဲြ၍ လာခဲ့ရသည္မွာ ထံုးစံဓမၼတာကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေန၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အက်င့္ေကာင္းေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ား ထင္ရွားေနသည့္အခါ မေကာင္းေသာပုဂိၢဳလ္မ်ားလည္း တစ္ေထာင့္ တစ္နားက ထြန္းကားေနၾကဦးမည္သာ၊ သုိ႔ျဖစ္ရကား ၀ိနည္းပညတ္ေတာ္၌ … “ဆယ္၀ါျပည့္တင္း, ၀ိဘင္းႏွစ္ျဖာ, ကမၼာကမၼ, ခႏၶကပုဒ္, နာမ္႐ုပ္ပုိင္ပုိင္, ေဟာျပႏုိင္, …ေက်ာင္းထုိင္ ငါးအဂၤါ” ဟူသည္ႏွင့္အညီ…
၁။ ရဟန္း၀ါ ဆယ္၀ါ ရၿပီးျခင္း၊
၂။ “ဥဘေတာ၀ိဘင္း”ဟု ေခၚေသာ ပါတိေမာက္အက်ယ္အဖြင့္ကုိ နားလည္ျခင္း၊
၃။ ကံႀကီး ကံငယ္ ျပဳထံုးကုိ နားလည္ျခင္း၊
၄။ မဟာ၀ဂၢ စူဠ၀ဂၢခႏၶက၌ လာေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို နားလည္ျခင္း၊
၅။ နာမ္႐ုပ္တရားတို႔ကုိ နားလည္၍ ေဟာျပႏုိင္ျခင္း။
ဤသုိ႔ ေက်ာင္းထုိင္ပုဂိၢဳလ္၏ ဂုဏ္အဂၤါ အရည္အခ်င္း ငါးပါး တုိ႔ကုိ အတင္းအက်ပ္ သတ္မွတ္ထားပါလ်က္ တစ္၀ါ ႏွစ္၀ါ ရႏွင့္ ေက်ာင္းထုိင္ၾက, တပည့္တပန္း ရဟန္း သာမေဏမ်ားကုိ ေမြးကာ ဆရာလုပ္ေနၾက, တခ်ိဳ႕လည္း ေဆာင္းလေရာက္လွ်င္ စားေသာက္ပဲြ ခံ၍ ပကတတ္တဲကုိ အလယ္မွာ ထားလ်က္ ၀တ္ေပါင္းကုိယ္စီႏွင့္ လူသိ သူသိ ၀တ္ေစာင့္ၾကေလသည္၊ ထုိသုိ႔ ၀တ္ေစာင့္နည္းကုိ “ပဲြေက်ာင္းပုဂိၢဳလ္တုိ႔၏ အေလ့”ဟု မဲဓီးဆရာေတာ္ မိန္႔ေတာ္မူသတတ္။
၀က္သံုးေကာင္
ေရွးက ပဲြေက်ာင္းဂုိဏ္းဟု တစ္ဂုိဏ္းေပၚခဲ့ဖူး၏၊ ထုိ ပဲြေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးတုိ႔၏ လက္ထက္၌ ကထိန္၀က္, ၀တ္ေန၀က္, မဂၤလသုတ္၀က္ဟု ၀က္သံုးမ်ိဳး ထင္ရွားသတတ္။
ကထိန္၀က္ဟူသည္ ကထိန္သကၤန္း လွဴဒါန္းေသာအခါ၌ ၀က္သားဟင္းျဖင့္ ဆြမ္းကပ္ဖုိ႔ရန္ ရည္မွန္း၍ အသားတုိးပြားေအာင္ အထူးေမြးထားအပ္ေသာ ၀က္ေကာင္မ်ားတည္း။
၀တ္ေန၀က္ဟူသည္ကား ၀တ္ေစာင့္ေနေသာ ရဟန္းတုိ႔အား ေကၽြးဖုိ႔ရန္ မွန္း၍ ေမြးထားအပ္ေသာ ၀က္ေကာင္တည္း။
မဂၤသုတ္၀က္ဟူသည္မွာ ေက်ာင္းထားေသာ သားကေလး မဂၤလသုတ္တက္လွ်င္ နတ္တင္ၿပီးေနာက္ ဆရာရဟန္းကုိလည္း ဆြမ္းလွဴဖုိ႔ရန္ မွန္း၍ ေမြးထားအပ္ေသာ ၀က္ေကာင္မ်ားတည္း။ ဤသုိ႔လွ်င္ ပဲြဂုိဏ္းပုဂိၢဳလ္တုိ႔ လက္ထက္၌ ၀က္သံုးေကာင္ ထင္ရွားခဲ့ သတဲ့။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဗုဒၶ၀ိနည္းေတာ္၌ အသားစားခြင့္ ျပဳထားေသာ္လည္း ရဟန္းသံဃာ စားဖုိ႔ ရည္မွန္း၍ သတ္အပ္ေသာ အသားဟု တစ္နည္းနည္းအားျဖင့္ သိေနလွ်င္ ထုိအသားကုိ မစားေကာင္းဟု ပညတ္ေတာ္မူခ်က္ရွိ၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိ၀က္သား မ်ားသည္ ထုိရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေမြးထားၿပီးလွ်င္ အခ်ိန္က်မွ သတ္၍ လွဴအပ္ေသာ အသားဟု သိသူတုိင္းပင္ မစားေကာင္းေတာ့ေခ်။
ထုိ႔ျပင္ ၀တ္ေစာင့္ျခင္း အလုပ္သည္ အထူးအေထြ က်င့္ရေသာ အလုပ္ မဟုတ္၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကာမစိတ္ဓာတ္ႏွင့္ စပ္၍ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းအာပတ္သင့္ရာ ထုိအာပတ္သည္ သာမန္ ေဒသနာ ၾကား႐ံုမွ်ျဖင့္ မေျပေပ်ာက္ႏုိင္၊ ၀တ္ေစာင့္ေသာ အက်င့္ျဖင့္ ရဟန္းေတာ္ ခပ္မ်ားမ်ားကုိ အသိေပးကာ အရွက္တကြဲ ေျဖမွ ေျပေပ်ာက္ေသာ အာပတ္ ျဖစ္၏၊ ထုိအာပတ္တန္းလန္းႏွင့္ေသလွ်င္ အပါယ္ေရာက္ဖုိ႔ ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္၏။
ထုိေခတ္က ကမၼ၀ါစာရြတ္ပံု
ကမၼ၀ါစာရြတ္ရာ၌ တခ်ိဳ႕က ႏြားမ၏ သားငယ္ကုိ ေခၚသံကဲ့သုိ႔ ရြတ္၍ တခ်ိဳ႕ကမူ သမုဒၵရာ ေရ၀ဲစုပ္သကဲ့သုိ႔ ရြတ္ၾကသတဲ့၊ ထုိရြတ္ဆုိသံ မ်ိဳးကုိ စာတတ္ ေပတတ္ ဆရာေတာ္မ်ား ႏွစ္သက္ေတာ္မူၾကဟန္ မတူ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ မင္းရြာဆရာေတာ္ႀကီးက “မည္သည့္အကၡရာမဆုိ သူ႕ဆုိင္ရာဌာန္သုိ႔ ေရာက္လွ်င္ ပီ၏၊ ဆုိင္ရာဌာန္သုိ႔ မေရာက္လွ်င္ မပီ၊ မေအာ္မဟစ္လြန္းရ၊ ဟစ္ေအာ္မွ ပီသည္ မဟုတ္၊ ႏွစ္မၾတာ ရြတ္အပ္ေသာ အကၡရာ, တစ္မၾတာ ရြတ္အပ္ေသာ အကၡရာတုိ႔ကုိ မွတ္၍ ရြတ္”ဟု မိန္႔ေတာ္မူသတဲ့။
ကမၼ၀ါစာကုိ “ဗ်ၪၨနဗုဒိၶဆယ္ပါး”ေခၚ ရြတ္နည္းဆယ္မ်ိဳးကုိ က်က်နန နားလည္သူမွ ရြတ္ေကာင္း၏၊ နဂုိက နားလည္သူပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သတိမထားလွ်င္ မွားတတ္ေသး၏၊ နဂုိကပင္ နားမလည္သူကား သတိထားေသာ္လည္း မွားမည္သာ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရဟန္းခံ, သိမ္သမုတ္, သရဏဂံုေပး ကိစၥမ်ား၌ သာမန္ပုဂိၢဳလ္တုိ႔ ကံအထေျမာက္ေအာင္ ရြက္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ မလြယ္ကူေၾကာင္းကုိ သီလ၀ိေသာဓနီက်မ္း၌ သတိေပးထားေလသည္။
အႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္က သာသနာေရးကုိျပေသာ သီလ၀ိေသာဓနီက်မ္းမွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပခ်က္ၿပီး၏။