အတၱ၏နာမည္ႏွင့္သတိၱ
ပါဠိဘာသာျဖင့္ “အတၱ”ဟု ထင္ရွားေသာ ထုိအရာကုိ ျမန္မာတုိ႔က… “အသက္ေကာင္, ၀ိညာဥ္ေကာင္, လိပ္ျပာ”ဟု ေခၚၾကသည္၊ ထုိအတၱ၏သတိၱကား (ကာရက) ျပဳဖြယ္ကိစၥ အ၀၀တုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္၏၊ (ေ၀ဒက) ခံစံစရာဟူသမွ်ကုိ ေကာင္းေကာင္းဆုိးဆုိး ခံႏုိင္စံႏုိင္၏၊ (သာမီ) ခႏၶာအိမ္၏ အရွင္သခင္လည္း ျဖစ္၏၊ (နိ၀ါသီ) ခႏၶာအိမ္၌ အျမဲေန၏၊ (သယံ၀သီ) ခႏၶာအိမ္ႏွင့္ဆုိင္ေသာ ကိစၥဟူသမွ်ကုိ သူ႕ အလုိသုိ႔ လုိက္ေစႏုိင္၏ဟု ယူဆၾကသည္။
ခ်ဲ႕ဦးအံ့…(မိမိကုိယ္ကုိ စဥ္းစားၾကည့္ပါ၊) အဆင္းကုိ ျမင္ရာ၌ မ်က္လံုးအတြင္းရွိ စကၡဳဟုေခၚအပ္ေသာပသာဒျဖင့္ အသက္ေကာင္ ၀ိညာဥ္ေကာင္ျဖစ္ေသာ အတၱက ျမင္၏၊ အတၱသည္ ျမင္ျခင္းကိစၥ ကုိ ျဖစ္ေစ၏၊ ထုိ႔အတူ နားျဖင့္ ၾကားရာ, ႏွာေခါင္းျဖင့္ အနံ႔ယူရာ, လွ်ာျဖင့္ အရသာခံရာတုိ႔၌ အတၱသည္ ၾကား၏၊ အတၱသည္ အနံ႔ကုိ သိ၏၊ အတၱသည္ အရသာအေကာင္း အဆုိးကုိ ခံစား၏၊ တုတ္စသည္ျဖင့္ ထိ၍ နာက်င္ရာ၌ အတၱသည္ နာ၏၊ မီးျဖင့္ ထိရာ၌ အတၱသည္ ပူ၏၊ ေရျဖင့္ ထိရာ၌ အတၱသည္ ေအး၏၊ ဖဲေမြ႕ရာ စေသာ အခင္းအႏွီး ႏုႏုညံ့ညံ့ကုိ ေတြ႕ထိရာတုိ႔၌ အတၱသည္ အရသာကုိ ခံစား၏၊ စိတ္ကူး၍ တရားကုိ အာ႐ံုျပဳ၍ အာ႐ံုတစ္ခုခု ထင္လာရာတုိ႔၌ အတၱသည္ ထုိအာ႐ံုကို သိ၏။
ဤသုိ႔ စသည္ျဖင့္ ျပဳဖြယ္ ခံဖြယ္ စံဖြယ္ သိဖြယ္တုိ႔ကုိ အတၱ သည္သာ ၿပီးေစႏုိင္ ခံစံႏုိင္ သိႏုိင္ရကား ခႏၶာအိမ္ကုိ ပုိင္ဆုိင္ေသာ အိမ္ပုိင္ရာပုိင္ ျဖစ္၏၊ စားခ်င္ သြားခ်င္ အိပ္ခ်င္စေသာ အလုိဆႏၵဟူသမွ်သည္ အတၱ၏ အလုိခ်ည္းတည္း၊ အတၱသည္ (ခႏၶာ ကုိယ္ကုိ မေဆြးေျမ႕ မအုိမင္းေအာင္ မတတ္ႏုိင္ေသာ္လည္း) ခႏၶာ ကုိယ္အေဟာင္း ပ်က္ခ်ိန္၌ ခႏၶာအသစ္ကုိ ရွာမွီး၏၊ ထုိသုိ႔ ရွာမွီး သည့္အခါ အတၱျပဳထားေသာ ကံအားေလ်ာ္စြာ ခႏၶာအသစ္ ရျပန္၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အတၱသည္ ခႏၶာအိမ္တစ္ခု ေဟာင္းလွ်င္ တစ္ခု ေျပာင္း၍ ျဖစ္ကာ ခႏၶာအိမ္၌ အျမဲေနေသာ အရာ၀တၳဳ ျဖစ္၏၊
ဤသုိ႔ စသည္ျဖင့္ ကံ ဉာဏ္ ၀ီရိယႏွင့္ စိတ္၏ အစြမ္းဟူသမွ်ကုိ အတၱ၏ သတိၱခ်ည္းဟု အထင္မွားလ်က္ အစစ္အမွန္ မရွိေသာ အတၱကုိပင္ သတိၱအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အမႊမ္းတင္ကာ စိတ္ထဲ၌ ထင္လာ ျမင္လာေအာင္ ၾကံစည္စိတ္ကူးၾကေလေတာ့သည္။
႐ုပ္ကုိ အတၱဟု စဲြခ်က္
အတၱစဲြလမ္းရာအခ်က္မွာ ႐ုပ္,ေ၀ဒနာ,သညာ, သခၤါရ, ၀ိညာဥ္ဟု ငါးဌာန ရွိ၏၊ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ႐ုပ္ကုိ အတၱဟု စဲြလမ္းျခင္း (ေ၀ဒနာစေသာ ေလးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးေသာ) နာမ္တရားကုိ အတၱဟု စဲြလမ္းျခင္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိ၏၊ ထုိတြင္ ႐ုပ္ခႏၶာကုိ အတၱဟု စဲြလမ္းသူတုိ႔ အလုိအားျဖင့္ ႐ုပ္ခႏၶာကုိယ္၏ အရပ္တုိင္းမွာ အျမဳေတကဲ့သုိ႔ ခုိင္မာ၍ ခႏၶာအိမ္ တစ္ခုလံုးကုိ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံေနေသာ ႐ုပ္မႈန္ကေလးေတြ ရွိ၏၊
ဤ ခႏၶာကုိယ္ ပ်က္စီးခ်ိန္က်သျဖင့္ ေဆြးေျမ႕ ပ်က္စီးရသည့္အခါ ထုိ အတၱ႐ုပ္မႈန္ ကေလးမ်ားသည္ (ဥေစၦဒဒိ႒ိအယူရွိသူတုိ႔အလုိ တစ္ခါတည္း ပ်က္ျပားရေတာ့၏ဟု ဆုိလုိေသာ္လည္း သႆတဒိ႒ိအယူ ရွိသူတုိ႔အလုိအားျဖင့္ မပ်က္ျပားဘဲ) မိမိျပဳထားေသာ ကံအားေလ်ာ္စြာ ဘ၀သစ္၌ ႐ုပ္ခႏၶာသစ္ ျဖစ္၍ ႀကီးပြားရျပန္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။
ေနာက္ဆံုး ကမၻာပ်က္စီးခ်ိန္က်၍ ကမၻာမီးေလာင္ေသာအခါ ဤ အတၱ႐ုပ္မႈန္႔ ကေလးေတြသည္ မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အလြန္ငယ္ေသာ ပရမာဏုျမဴအေနအားျဖင့္ ကမၻာေလာက၀ယ္ အႏွံ႕အျပား က်န္ရစ္၏၊ ထုိသုိ႔ က်န္ရစ္ေသာေၾကာင့္သာ ကမၻာသစ္ တည္ၿပီးေသာအခါ ပရမာဏုျမဴ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ေရာေႏွာ ေပါင္းစပ္မိ၍ ဒြိအဏုက (အဏုျမဴႏွစ္ခုတဲြ) ျဖစ္၏၊
ဒြိအဏူျမဴခ်င္း ေပါင္းမိျပန္ရာ စတုအဏုက (အဏုျမဴေလးခုတဲြ) ျဖစ္၏၊ ဤသုိ႔ စသည္ျဖင့္ အဏုျမဴအတၱကေလးေတြ ေပါင္းမိရာမွ စ၍ သတၱ၀ါ အမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ ေပၚေပါက္လာကာ ကမၻာေလာကႀကီး၌ လူ နတ္ ျဗဟၼာ ထိေအာင္ သတၱ၀ါေတြ ျပည့္လာသည္ကုိ ေတြ႕ၾကရသည္၊ ဤကား အဏုျမဴကစ၍ သတၱ၀ါေတြ ျဖစ္လာ၏ဟု ယူဆေသာ ၀ါဒတစ္မ်ိဳးတည္း၊
“ျဗဟၼာက ေလာကကုိ ဖန္ဆင္းၿပီးေနာက္ သတၱ၀ါေတြကုိ ဖန္ဆင္းသည္”ဟု ယူဆေသာ ၀ါဒ၌လည္း ျဗဟၼာမင္းသည္ ထုိအဏုျမဴကေလးေတြကုိပင္ ေပါင္းစပ္ အသက္သြင္း၍ သတၱ၀ါ ျဖစ္ေအာင္ ဖန္ဆင္းသည္ဟု ယူဆဟန္တူသည္၊ ဤျပခဲ့ေသာ ၀ါဒ၌ အတၱစဲြရာဌာနသည္ ႐ုပ္တရားပင္ျဖစ္၏ဟု ဆုိလုိသည္။