ဝိနည္းဥပေဒအရ ရဟန္းေတာ္မ်ား မစားအပ္တ့ဲ "အကပၸိယမံသ"အသားၾကီး ၁ဝ မ်ဳိးကုိ ျမန္မာဘာသာ
အားျဖင့္ ေျပာၾကရာမွာ ၁) လူသား၊ ၂)ဆင္သား၊ ၃)ျမင္းသား၊ ၄)ေခြးသား ၊ ၅)ေျမြသား၊ ၆)ျခေသၤ့သား၊
၇)က်ားသား၊ ၈) က်ားသစ္သား ၊ ၉) ဝံသား ၊ ၁ဝ) ေအာင္းသား-- လုိ ့စာရင္းျပပါတယ္။ အမွတ္စဥ္ ၉ ျဖစ္
တ့ဲ ဝံသားကုိ တိတိက်က်ေျပာရာမွာေတာ့ "ဝက္ဝံသား"လုိ ့က်မ္းစာမ်ားမွာ ေတြ ့ရတယ္။
အမွတ္ ၁ဝ "ေအာင္း"ကုိ စူးစမ္းတ့ဲအခါ အယူအဆမ်ားစြာ ကြဲျပားေနတာ သတိျပဳမိပါတယ္။
ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္နဲ ့ယုဒသန္ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ ၂ ေစာင္ကုိၾကည့္ရာမွာ "ေအာင္း"ေခၚတ့ဲ
သတၱဝါဟာတိဘက္ေဒသမွာ အမ်ားဆုံးေတြ ့ရတတ္တ့ဲ အေမႊးရွည္ ႏြားကုိ ေခၚေၾကာင္း ျပဆုိၾကတယ္။
အဂၤလိပ္ဘာသာ Yak, Tibet Bull လုိ ့ေခၚပါတယ္။ (ပုံ-၁ ၾကည့္) Yak က ႏြားအထီးကုိ ေခၚျပီး အမကုိ
ေတာ့ Dri သုိ ့မဟုတ္ Nak လုိ ့ တိဘက္ဘာသာနဲ ့ေခၚပါတယ္။
ဝိနည္းပါဠိေတာ္အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္၊ အသားၾကီး ၁ဝ မ်ဳိးအေၾကာင္းအဂၤလိပ္ဘာသာနဲ ့ရွင္းျပၾကတ့ဲ ရဟန္း
ပညာရွင္မ်ား၊ ပါဠိ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္မ်ားအလုိအရကေတာ့ "တရစ ၦ=ေအာင္း"ေခၚတ့ဲ သတၱဝါဆုိတာ
အာရွ နဲ ့ အာဖရိကတုိက္ေတြမွာ ေတြ ့ရတတ္တ့ဲ ဟာယိန (Hyena) ကုိ ညႊန္ျပၾကပါတယ္။ ျမန္မာစာအဖြဲ ့
ထုတ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာအဘိဓာန္က "Hyena (also Hyaena) အာဖရိကႏွင့္ အာရွတုိက္တုိ ့တြင္ ေတြ ့ရ
သည့္ ေခြးႏွင့္တူ၍ အုပ္ဖြဲ ့ေနတတ္ကာ အေသေကာင္ကုိစားေလ့ရွိေသာ၊ ေလွာင္ရယ္သံအလား ေအာ္ျမည္
တတ္သည့္ ေတာရုိင္းတိရစ ၦာန္"လုိ ့ရွင္းျပတယ္။
တိပိဋကပါဠိ-ျမန္မာအဘိဓာန္-အတြဲ ၉၊ တ-ဝဂ္က "အာဖရိကတုိက္တြင္ အရွိမ်ား၍ ေမးရုိးအထူးသန္မာျပီး
လွ်င္ အပုပ္ေကာင္ကုိစားတတ္သည့္ အသည္းေၾကာင္ေသာ ေခြးအ။ အသားကုိစားသည့္ ရုိင္းေသာသတၱဝါ၊
၄င္းသတၱဝါသည္ သန္မာ၏၊ သုိ ့ေသာ္ သူရဲေဘာနည္း၏။ ေခြးၾကီး သုိ ့မဟုတ္ ဝံပုေလြႏွင့္တူ၏- Hyena,
Hyaena ကုိၾကည့္"လုိ ့ျပထားတယ္။ (ပုံ- ၂ ၾကည့္)
ဦးဟုတ္စိန္ရ့ဲ အမ်ားသုံးျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကေတာ့ "ဟာယိန (hyena), တိဘက္ႏြား (Yak)"၂ မ်ဳိးလုံးကုိ "ေအာင္း" လုိ ့ သိမ္းက်ဴံးျပဆုိထားတာေတြ ့ရပါတယ္။
ဆရာေတာ္အရွင္ၾသဘာသာဘိဝံသရ့ဲ သုေတသနသရုပ္ျပအဘိဓာန္က "တရစ ၦ"ကုိ "ဝံပုေလြ"လုိ ့ယူဆ
ကာ တရစ ၦမံသ= ဝံပုေလြအသား လုိ ့ အသားၾကီး ၁ဝ မ်ဳိးမွာ ျပဆုိပါတယ္။ ဝံပုေလြဟာ ေနရာေဒသကုိ
လုိက္ျပီး အေမႊးအေရာင္ကြာျခားမႈရွိႏုိင္ပါတယ္။ (ပုံ- ၃ ၾကည့္) ။ ပုံ ၃ မွာျပတ့ဲ ဝံပုေလြကေတာ့ အေမရိကန္
ႏုိင္ငံမွာ ေတြ ့ရတ့ဲ ဝံပုေလြျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာေတာ္ေဒါက္တာအရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသရ့ဲ ဗုဒၶဝါဒနဲ ့သက္သတ္လြတ္အယူစာတမ္းမွာေတာ့"တရစ ၦကုိ
ဟာယိန နဲ ့ဝံပုေလြ ဆုိတ့ဲ သတၱဝါ ၂ မ်ဳိး"လုိ ့ ျပပါတယ္။
တရစ ၦ-ပါဠိကုိ ဝံပုေလြ လုိ ့ဘာသာျပန္မႈအေပၚ သေဘာမတူတ့ဲအယူအဆေတြ ရွိေနပါတယ္။ ပါဠိအဘိဓာန္နိႆယဂါထာအမွတ္ ၆၁၅ မွာ "ေကာက၊ ဝက= ဝံပုေလြ"လုိ ့ပရိယာယ္ ၂ ပုဒ္ျပတယ္။
ေရွးအဘိဓာန္နိႆယမ်ားက ေကာက၊ ဝက ပါဠိတုိ ့ကုိ သစ္က်ဳတ္ လုိ ့ျမန္မာျပန္ခ့ဲၾကတယ္။ (ပုံ ၄ ၾကည့္)
အဲဒီ သစ္က်ဳတ္ ဘာသာျပန္ကုိ ပါဠိပညာရွင္မ်ားက ဆက္လက္လက္ခံအသုံးျပဳတာ မေတြ ့ရပါဘူး။
သဒၵနီတိဓာတုမာလာက "ေကာေကာတိ အရညသုနေခါ= ေကာကဆုိတာ ေတာေခြး (ေခြးအ)"လုိ ့ေျပာ
တာေၾကာင့္ ေတာေခြးဆုိတာ ေခြးနဲ ့အမ်ဳိးအႏြယ္ခ်င္းတူတယ္လုိ ့ေတာင္မဆုိသင့္ဘူး၊ ေတာေခြးဆုိတာ ေခြး
အစစ္ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ "အရညသုနခ=ဝံပုေလြ=Wolf"ျဖစ္တယ္လုိ ့ယူဆၾကပါတယ္။
ေကာက ပါဠိက ဝံပုေလြ Wolf ကုိ ေျပာတာပဲလုိ ့အယူအဆညီၾကျပီးေနာက္ အသားၾကီး ၁ဝ မ်ဳိးကုိ ဖြင့္ျပ
တ့ဲ ဝိနည္းဟာဝါအ႒ကထာ (ဝိ၊႒၊ ၃၊၃၇၆) က-------
"ဝံပုေလြ (အရညေကာက) ဆုိတာ ေခြးနဲ ့အတူတူပဲ။ ဝံပုေလြအသားကုိ စားေကာင္းတယ္။ စားႏုိင္တယ္။
ဝံပုေလြ က ေခြးနဲ ့ေပါင္းစပ္လုိ ့ေမြးဖြားလာတ့ဲ ေခြးဝံပုေလြကျပားရ့ဲ အသားကုိေတာ့ မစားရဘူး"လုိ ့ေျပာ
ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရစ ၦ ပါဠိကုိ ဝံပုေလြ လုိ ့ယူဆတာ အ႒ကထာနဲ ့မညီညြတ္ဘူး။
ပါဠိကုိ တုိက္ရုိက္ျမန္မာျပန္၊ အဲဒီျမန္မာျပန္ေဝါဟာရကုိ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္မွာ ၾကည့္မိလုိ ့လုိရင္း
ပန္းတုိင္မေရာက္ႏုိင္ျဖစ္တာေလးနဲ ့လည္း ၾကဳံရပါေသးတယ္။ "အရည+သုနခ= ေတာ+ေခြး"ဆုိတ့ဲ
တုိက္ရုိက္ဘာသာျပန္ဟာ အဂၤလိပ္လုိ Jackal, ပါဠိလုိ ဇမၺဳက-သိဂါလ-သိဂၤါလ-ေကာ႒ဳ ျဖစ္သြားျပီး လမ္းေၾကာင္းလြဲသြားေရာ။ (ပုံ ၅ ၾကည့္) ဒီပါဠိေတြက ေျမေခြး, Fox ကုိလည္းဆုိလုိျပန္ေတာ့
ေတာက္ေလွ်ာက္လြဲေတာ့တာပါပဲ။(ပုံ ၆ ၾကည့္)
(ပုံ ၅ ေတာေခြး)
(ပုံ ၆ ေျမေခြး)
ေရွးအဘိဓာန္နိႆယ နဲ ့ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္တုိ ့အလုိ "ေကာက=အရညသုနခ= သစ္က်ဳတ္၊
ေတာေခြး၊ ေျမေခြး"ဘာသာျပန္ဟာ မတည္ျငိမ္ဘူး။ "တရစ ၦ=ဝံပုေလြ Wolf"ဘာသာျပန္ဟာလည္း
အျငင္းပြားစရာျဖစ္ေနပါတယ္။
တိပိဋကပါဠိအဘိဓာန္က တရစ ၦ ပါဠိကုိ (က) ေအာင္း (ခ) က်ားသစ္ (ဂ) ေခြးက်ား (ဃ) သစ္က်ဳတ္
(င) ဝက္ဝံအထူး (စ)ျခေသၤ့နက္၊ ဝက္ဝံနက္ (ဆ) သစ္ (ေခြးသ႑န္ရွိေသာ မည္းနက္ေသာအေရး
အေၾကာင္းတုိ ့ျဖင့္ ေျပာက္က်ားေသာ သားေကာင္အထူး) လုိ ့ဆရာစုံတုိ ့ အယူအဆစုံကုိ ျပည့္စုံေအာင္
ျပပါတယ္။ သုိ ့ေသာ္ တိ-ပိအဘိဓာန္မွာ မပါေသးတာကေတာ့ "တရစ ၦ-ဆုိတာ က်ားက်ဳတ္" ကုိဆုိလုိ
တယ္ဆုိတ့ဲ အယူအဆပါပဲ။
(ပုံ ၇ က်ားက်ဳတ္)
ဆရာေတာ္အရွင္ကုမာရ-က ဝိနယသဂၤဟပန္းကုံး၊ မစ ၦမံသဝိနိစ ၦယကထာကုိ ရွင္းျပခ်က္မွာ တရစ ၦ=က်ား
က်ဳတ္ျဖစ္တယ္ ဆုိတ့ဲ အယူအဆကုိ တင္ျပထားပါတယ္။ က်ားက်ဳတ္ကုိ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ ့Leopard cat
ေခၚပါတယ္။ (ပုံ ၇ ကုိ ၾကည့္)
ဆရာေတာ္က ဘာသႏ ၱရအဘိဓာန္မ်ားစြာရ့ဲ အယူအဆမ်ားကုိ ရွင္းျပရာမွာ----
အခ်ဳိ ့အဘိဓာန္ေတြက တရစ ၦ= ေခြးအအၾကီးမ်ဳိး၊ ဝံပုေလြထက္အနည္းငယ္ၾကီးေသာ သားစားတိရစ ၦာန္၊
အခ်ဳိ ့အဘိဓာန္ေတြက တရစ ၦ=ေခြးအအၾကီးမ်ဳိး၊ က်ားကေလးမ်ဳိး၊
အခ်ဳိ ့အဘိဓာန္ေတြက တရစ ၦ= ဝံပုေလြ၊ က်ား
အခ်ဳိ ့အဘိဓာန္က တရစ ၦ= သစ္ (Leopard) လုိ ့ဆုိၾကေၾကာင္း....။
အဘိဓာန္အားလုံးက ေကာက ကုိ ဝံပုေလြ လုိ ့ဆုိၾကျပီး ဝံပုေလြသား စားအပ္ေၾကာင္းကုိလည္း မဟာဝါ႒
ကထာမွာ ဆုိထားျပန္တ့ဲအတြက္ ဒီေနရာ တရစ ၦသဒၵါရ့ဲအနက္ကုိ က်ားကေလးမ်ဳိး (က်ားက်ဳတ္) ဟုယူက
သင့္မည္လုိ ့ထင္ေၾကာင္း တင္ျပထားတာေတြ ့ရပါတယ္။
တရစ ၦ-ေအာင္း ဆုိရာမွာ တင္ျပခ့ဲျပီးသလုိ ပညာရွင္မ်ားရ့ဲအယူအဆ မတူေၾကာင္းသိၾကရပါျပီ။ ဘယ္သူက
မွန္တယ္လုိ ့အတိအက်ေျပာဖုိ ့ဆုိတာလည္း သိမ္ေမြ ့နက္နဲသလုိ ခက္ခဲရႈပ္ေထြးမႈလည္း ရွိေနပါတယ္။ ျဖစ္
ႏုိင္ေျခအနည္း-အမ်ားကုိ ခ်ိန္ထုိးစဥ္းစားမိတာကုိ ေျပာရရင္ အသားၾကီး ၁ဝ မ်ဳိးကုိ မစားအပ္တ့ဲ အေၾကာင္း
ျပအေပၚ အေျခခံျပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္။
-လူသားကေတာ့ ဇာတ္တူသားျဖစ္လုိ ့(၁)
-ဆင္၊ ျမင္းအသားေတြကုိေတာ့ ဘုရင္မင္းတုိ ့အသုံးအေဆာင္ျဖစ္လုိ ့(၂-၃)
-ေခြး၊ ေျမြ အသားေတြကုိေတာ့ စက္ဆုပ္ရြံရွာဖြယ္ျဖစ္လုိ ့(၄-၅)
-ျခေသၤ့၊ က်ား၊ က်ားသစ္၊ ဝက္ဝံ၊ ေအာင္း အသားေတြကုိ ေဘးရန္ကင္းေအာင္လုိ ့ေရွာင္ၾကဥ္ရတယ္ (၆-၁ဝ)
အမွတ္ ၆- ၁ဝ အသားကုိ ေဘးကင္းရန္ကြာအက်ဳိးငွါ ေရွာင္ရတယ္ဆုိရင္ သူတုိ ့အသားေတြကုိ စားသုံး
မိရင္ ေဘးရန္ရွိလုိ ့၊ ေဘးရန္ျပဳႏုိ္င္လုိ ့ဆုိေတာ့ တိဘက္အေမႊးရွည္ႏြား (Yak) ကေတာ့ တရစ ၦ=ေအာင္း
စာရင္းထဲမွာ အႏ ၱရာယ္အကင္းဆုံး၊ တရစ ၦ-အရ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ အနည္းဆုံးသတၱဝါျဖစ္မယ္လုိ ့ထင္ျမင္မိပါ
ေၾကာင္း......။
အမရဒီပ
ဇန္နဝါရီ ၂၉၊ ၂ဝ၁၄
မီွျငမ္းျပဳက်မ္းစာမ်ားစာရင္း
-----------------------------
၁။ ဝိနယ မဟာဝါပါဠိေတာ္
၂။ ဝိနယမဟာဝါပါဠိေတာ္ျမန္မာျပန္
၃။ ဝိနယ မဟာဝါ႒ကထာ
၄။ ဝိနယ၊ မဟာဝါဘာသာဋီကာ၊ ဒုတိယအုပ္၊ အရွင္ဇနကာဘိဝံသ
၅။ ဝိနယသဂၤဟပန္းကုံး၊ ပထမအုပ္၊ အရွင္ကုမာရ
၆။ တိပိဋကပါဠိ-ျမန္မာအဘိဓာန္၊တြဲ ၉၊ တဝဂ္
၇။ သုေတသနသရုပ္ျပအဘိဓာန္၊ အရွင္ၾသဘာသာဘိဝံသ
၈။ သေျပကန္ပရိတ္ၾကီးနိႆယသစ္၊ အရွင္ဝါေသ႒ာဘိဝံသ
၉။ အမ်ားသုံး ျမန္မာ-အဂၤလိပ္-ပါဠိအဘိဓာန္၊ ဦးဟုတ္စိန္
၁ဝ။ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္၊ ျမန္မာစာအဖြဲ ့
11.The Book of the discipline (Vinaya Pitak) Volume IV, Translated by I.B.Horner
12.The Pali-English Dictionary
13. What Buddhists Believe by K.Sri Dhammananda
14. Eleven Holy Discourses of Protection, Maha Paritta Pali by Sao Htun Hmat Win
15. Buddhism and Vegetarianism by Ashin Nandamalabhivamsa
*** http://amaradipa.blogspot.com/ မွာဖတ္မိတာေလး ျပန္လည္တင္ျပပါသည္။ ***